ایجاد احتراق در موتور خودرو به بنزین، اکسیژن و جرقه اولیه نیازمند است. این که اکسیژن و سوخت با چه نسبتی به محفظه احتراق وارد میشوند، امری بسیار حائز اهمیت است. اگر سطح اکسیژن پایین باشد ترکیبی غنی ایجاد شده و پس از احتراق مقدار زیادی سوخت در سیستم باقی میماند و اگر میزان اکسیژن بالا باشد، ترکیبی با نسبت پایین از سوخت به وجود آمده و سیستم با سوخت ناکافی مواجه میشود. در خودرو، این نسبت توسط قطعهای به نام سنسور اکسیژن کنترل و مدیریت می شود. کامپیوتر خودرو با بررسی پارامترهایی مثل شرایط آب و هوایی، دمای موتور، فشار فشارسنج، ارتفاع و ... نسبتی که باید براساس آن اکسیژن و سوخت با هم ترکیب شوند را مشخص کرده و دستور آن را به قطعات مختلف ارسال میکند.
سنسور اکسیژن نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ میلادی با هدف جلوگیری از ایجاد آلودگی توسط شرکت رابرت بوش ساخته شد. امروزه مهمترین هدف به کارگیری سنسور اکسیژن در خودروها این است که موتور، در بهینهترین و اقتصادیترین حالت کار کند. از سنسور اکسیژن برای اندازهگیری نسبت اکسیژن موجود در گازهای خروجی از اگزوز استفاده میشود این سنسور میزان اکسیژنی که سوخته نشده است را محاسبه کرده و براساس آن یک ولتاژ تولید میکند. کامپیوتر خودرو با توجه به این ولتاژ میتواند وضعیت احتراق سوخت در خودرو را تحلیل کرده و میزان ایدهآل غلظت سوخت را تعیین کند. سنسور اکسیژن وظیفه دارد تا این نسبت را مرتبا رصد کند تا در صورت وجود اختلال، سریعا آن را به کامپیوتر اطلاع دهد.
نشانههای خرابی سنسور اکسیژن
افزایش مصرف سوخت
خرابی سنسور اکسیژنها یکی از دلایلی است که میتواند باعث افزایش غیرعادی مصرف سوخت شود. از آن جایی که در صورت خراب بودن سنسور اکسیژن، کامپیوتر نمیتواند مقدار مناسب سوخت برای عملیات احتراق را تعیین کند، مقدار بیشتری سوخت به محفظه احتراق ارسال کرده و باعث افزایش مصرف سوخت نسبت به قبل میشود.
تغییر رنگ و بوی دود خارج شده از اگزوز
دود خارج شده از اگزوز در حالت عادی باید بیرنگ باشد. تغییر در رنگ و بوی دود خارج شده از اگزوز میتواند نشان دهنده خرابی سنسور اکسیژن باشد.
روشن شدن چراغ چک
به طور معمول عملکرد ناقص و یا خراب شدن سنسور اکسیژن باعث روشن شدن چراغ چک میشود. اما در بعضی مواقع با اینکه سنسور اکسیژن خراب شده است اما چراغ چک روشن نمیشود. علت این اتفاق این است که با وجود خراب بودن سنسور اکسیژن، ولتاژ ارسالی به کامپیوتر خودرو در محدوه مجاز قرار دارد. بنابراین باید همواره به سایر علایم توجه کرد و در صورت مشاهده آنها سنسور اکسیژن را مورد بررسی قرار داد.
ریپ زدن خودرو
خرابی سنسور اکسیژن باعث اختلال در سیستم سوخت رسانی خودرو میشود. در نتیجه خودرو ریپ میزند و در سربالایی توان کافی ندارد
افزایش میزان آلایندگی
همان طور که گفته شد سنسور اکسیژن اولین بار با هدف کنترل آلایندهها تولید شد. در حال حاضر نیز یکی از مهمترین نتایج استفاده از سنسور اکسیژن کاهش آلایندگی است که در معاینه فنی خودرو به آن توجه بسیار زیادی میشود. در نتیجه در صورتی که مشخص شود آلایندههای تولید شده توسط خودرویی بیش از حد مجاز است باید حتما سنسور اکسیژن آن مورد بررسی قرار گیرد.
کندی خودرو در زمان شتاب گیری
در صورت عملکرد ناقص سنسور اکسیژن کامپیوتر خودرو نمیتواند میزان سوخت مورد نیاز را در هنگام شتاب گیری را مشخص و تنظیم کند. در نتیجه با اینکه راننده پدال خودرو را فشار میدهد اما خودرو شتاب لازم را نمیگیرد.
اختلال در عملکرد سنسور اکسیژن میتواند با علائم دیگری چون خام سوزی سوخت، نوسان دور موتور خودرو در حالت ایستا و تمایل به خاموش شدن در زمان ترمز گیری نیز همراه باشد. درست است که علایم گفته شده میتواند در تشخیص خرابی سنسور اکسیژن موثر باشند اما سرویس خودرو در فواصل مشخص و استاندارد بهترین راه برای اطمینان حاصل کردن از سلامت سنسور اکسیژن است. به طور میانگین بهتر است هر ۱۵۰ هزار کیلومتر اقدام به تعویض سنسور اکسیژن کرد.
دلایل خراب شدن سنسور اکسیژن
کاهش راندمان سنسور اکسیژن بر اثر گذشت زمان
سنسور اکسیژن یک قطعه مصرفی محسوب می شود. یعنی با گذشت زمان میزان کارآیی و راندمان آن کاهش می یابد. یکی از دلایل کاهش راندمان این قطعه، کاهش ولتاژ خروجی براثر نشستن جرم، ذرات و گل و لای روی آن است.
کیفیت سوخت
از آن جایی که سنسور اکسیژن رابطه مستقیمی با سوخت دارد، پایین بودن کیفیت سوخت میتواند آن را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش عمر مفید آن شود.
ضربه شدید
از آن جایی که این قطعه ضربه گیر نیست، اگر ضربه شدیدی به آن وارد شود دچار آسیب دیدگی میشود. بنابراین بهتر است سلامت سنسور اکسیژن پس از تصادفات مورد بررسی قرار گیرد.
خراب شدن شمعها
در صورتی که شمعها معیوب باشند احتراق یه صورت ناقص اتفاق افتاده و دود تولید میشود. این دود منجر به ایجاد اختلال در عملکرد سنسور اکسیژن میشود.
همان طور که گفته شد سنسور اکسیژن یکی از قطعات بسیار مهم در خودرو است. در صورتی که این سنسور عملکرد مناسبی نداشته باشد علاوه بر ایجاد هزینههای مادی، تاثیر منفی زیادی نیز بر محیط زیست خواهد داشت. در نتیجه باید همواره از سنسور اکسیژنهایی استفاده کرد که از کیفیت بالایی برخوردار هستند.
در صورت نیاز برای تامین این قطعه میتوانید به صفحه خرید سنسور اکسیژن خودروهای متفاوت مراجعه کنید.
